Kiến trúc xanh từ lâu đã phát triển rộng rãi ở Mỹ và châu Âu. Do khí hậu ôn đới, họ chủ yếu hạn chế thoát nhiệt và sử dụng nhiều kính. Theo mô hình này, tòa nhà Bitexco tại TPHCM hay Trung tâm Hành chính tại Đà Nẵng có nhiều bề mặt kính đã khiến không gian bên trong nóng bức và tiêu hao nhiều điện năng.
Nirmal Kishnani là một trong những chuyên gia tiên phong về công trình xanh cho khí hậu nhiệt đới nóng ẩm. Các công trình tại vùng khí hậu này cần có giải pháp thông gió tự nhiên, sử dụng nhiều lam che nắng, nhiều cây xanh bóng mát và tận dụng tối đa vật liệu địa phương. Các triết lý của Nirmal dựa trên kinh nghiệm vài chục năm từ thực tiễn hành nghề tư vấn, giảng dạy thiết kế công trình xanh tại Đại học quốc gia Singapore, và tổng biên tập của tạp chí FuturArc nổi tiếng. Tư tưởng kiến trúc xanh của Nirmal Kishnani phù hợp hơn với điều kiện Việt Nam.
Thực tế trong những ngày nắng nóng, đa số dân ở thành phố đều đóng kín cửa và bật điều hòa. Như thế có vẻ không “xanh” lắm?
Công trình xanh không có nghĩa là phải có cây xanh, mở thông thoáng hết hay phải bằng tre nứa… Vẫn là công trình kính, nhưng thiết kế hợp lý thì chỉ cần sử dụng điều hòa chủ yếu vào buổi trưa, từ đó góp phần tiết kiệm đến 30% năng lượng. Một số công trình xanh tại Singapore có thể tiết kiệm đến 60% năng lượng.
Nhiều chủ đầu ban đầu cũng quan ngại tương tự. Thực ra gạch không nung rất tốt, trọng lượng nhẹ, chỉ có điều thợ xây dựng của mình dùng loại vữa không phù hợp, không có độ đàn hồi. Mình dùng sai kỹ thuật thì bảo nó kém nhưng không phải. Gạch không nung đã được sử dụng phổ biến trên thế giới, các nước phát triển từ lâu cũng không sử dụng gạch đỏ. Việt Nam đã có thông tư 09/2012/TT-BXD sau năm 2015 phải sử dụng 100% gạch không nung cho công trình nguồn vốn ngân sách nhà nước, và tối thiểu 50% cho các công trình cao từ 9 tầng trở lên.
Dùng gạch không nung có lợi gì khi chi phí ban đầu đắt hơn gạch nung khá nhiều?
So gạch với gạch… thì không nung thua đứt. Gạch đắt hơn 2-3 lần, vữa ít nhất 5 lần. Bù lại một viên gạch không nung to hơn gạch nung nhiều. Do đó đẩy nhanh tốc độ thi công lên khá nhiều, lại an toàn hơn cho người sử dụng, cắt cưa thuận tiện.
Do tải trọng từng viên gạch không nung rất nhẹ, nổi trên nước, công trình xây gạch không nung càng cao tầng, tải trọng xuống móng càng thấp đi. Tải trọng móng mới là bài toán mang lại hiệu quả nhất cho nhà đầu tư. Vì giảm chi phí đầu tư cho hệ móng tương đương 5-10% tổng chi phí công trình.
Theo QCVN 09:2013 “Các công trình xây dựng sử dụng năng lượng hiệu quả”, việc sử dụng gạch nung gần như không đạt được hiệu quả về mặt cách nhiệt tối thiểu. Công trình xanh, một cách nôm na, là giải pháp đầu tư tiết kiệm cho tương lai, khi chi phí điện, nước, nguyên vật liệu ngày càng đắt đỏ.
Như vậy khi người dân hiểu về kiến trúc xanh thì những công trình theo tiêu chuẩn này sẽ đắt hàng hơn?
Thực tế một công trình xanh tôi tham gia thiết kế: Nhà đầu tư cho hay khi đăng thông tin công trình đáp ứng tiêu chuẩn xanh thì nó đã trở thành sản phẩm đầu tiên bán nhanh nhất. Chỉ trong 1-2 tháng bán hết 500-700 căn hộ. Tất nhiên với điều kiện công trình xanh đừng đắt hơn công trình thường nhiều quá. Theo thống kê, các công trình xây dựng theo tiêu chuẩn LEED của Mỹ, Green Mark của Singapore, hay LOTUS của Việt Nam chỉ tăng trung bình trong khoảng 4 – 8%. Chung cư vừa nói ở trên chỉ tăng 1,2%.
| Vũ Linh Quang tốt nghiệp Cao học Thiết kế kiến trúc & công trình xanh tại ĐHTH Melbourne (Úc), có hơn 8 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thiết kế các công trình và quy hoạch tại New Zealand, Úc. Là thành viên tích cực của các tổ chức Thiết kế Xanh tại Việt Nam, Quang đang giữ vai trò điều phối viên khu vực miền Nam của Hội đồng Công trình Xanh Việt Nam. |